2 tháng đầu năm 2024, sầu riêng Việt soán ngôi Thái Lan tại thị trường Trung Quốc

Trung Quốc tăng nhập khẩu sầu riêng Việt Nam

Theo số liệu của Cơ quan Hải quan Trung Quốc, 2 tháng đầu năm 2024, Trung Quốc đã nhập khẩu 53.110 tấn sầu riêng tươi với trị giá 283,6 triệu USD, tăng 0,4% về lượng nhưng giảm 0,9% về trị giá so với cùng kỳ năm ngoái.

Việt Nam đã vượt qua Thái Lan để vươn lên vị trí số một về xuất khẩu sầu riêng vào Trung Quốc với khối lượng đạt 32.750 tấn, trị giá 161 triệu USD, tăng gấp 2,4 lần về cả về lượng và trị giá so với cùng kỳ năm ngoái.

Thị phần sầu riêng của Việt Nam tại Trung Quốc tính theo kim ngạch đã tăng lên mức 57% từ mức 32% của năm 2023.

Trong khi đó, Thái Lan tụt xuống vị trí thứ hai nguồn cung sầu riêng cho Trung Quốc với khối lượng đạt 19.016 tấn, trị giá 120,3 triệu USD, giảm 50,3% về lượng và 45,2% về trị giá so với cùng kỳ.

Ngoài hai nguồn cung kể trên, Trung Quốc còn nhập khẩu sầu riêng từ Philippines nhưng thị phần khá nhỏ chỉ khoảng 1% (2,2 triệu USD).

Trong 2 tháng đầu năm nay, giá sầu riêng xuất khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc đạt bình quân 4.916 USD/tấn, thấp hơn so với mức giá 6.133 USD/tấn của Thái Lan, nhưng cao hơn so với 3.075 USD/tấn của Philippines.

Trước đó, theo số liệu Cục Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) công bố, đến hết tháng 2/2024, Việt Nam đã xuất được hơn 41 nghìn tấn sầu riêng đến các thị trường, con số này đạt xấp xỉ sản lượng sầu riêng xuất khẩu trong năm 2022.

Sầu riêng của Việt Nam cũng đã khẳng định được chất lượng sản phẩm. Mặc dù mới xuất khẩu từ tháng 9/2022, nhưng sầu riêng Việt Nam cũng đã chiếm được 31,8% thị phần tại thị trường Trung Quốc và chỉ đứng sau Thái Lan (chiếm 68% thị phần).

Được đánh giá là có lợi thế sản lượng dồi dào, thu hoạch rải vụ quanh năm, đặc biệt khi vào vụ không bị cạnh tranh với sầu riêng Thái Lan. Ngoài ra, một lợi thế của sầu riêng khi xuất khẩu sang Trung Quốc là thời gian vận chuyển nhanh và giá thành cạnh tranh. Đây là những yếu tố đã giúp cho sầu riêng Việt Nam tạo được bước tiến lớn tại thị trường Trung Quốc chỉ sau chưa đầy 2 năm được mở cửa tại thị trường này.

Nâng cao chất lượng, sầu riêng Việt sẽ chiếm lĩnh thị trường Trung Quốc

Mặc dù có nhiều tín hiệu tích cực, song để xuất khẩu trái sầu riêng tăng trưởng bền vững thì vấn đề chất lượng vẫn là yếu tố cần lưu ý trong thời gian tới.

Mới đây, Vụ Kiểm dịch động thực vật (Tổng cục Hải quan Trung Quốc) vừa cảnh báo 30 lô hàng sầu riêng Việt xuất khẩu sang Trung Quốc bị nhiễm kim loại nặng cadimi vượt mức giới hạn quy định an toàn thực phẩm của Trung Quốc.

Ông Nguyễn Quang Hiếu - Trưởng phòng Hợp tác quốc tế và Truyền thông - Cục Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) - cho hay, số sầu riêng bị phát bị nhiễm chất cadimi có thể xuất phát từ khâu trồng trọt bởi cadima là chất thường có trong phân bón hóa học và tồn tại trong thành phần của phân bón chứa lân, Cu và Zn hoặc có sẵn trong thành phần của khoáng chất hoặc được đưa thêm vào như một nguồn vi dinh dưỡng cho cây trồng và vật nuôi.

Ngoài ra, trong quá trình sơ chế, làm sạch sau thu hoạch có thể doanh nghiệp dùng nước rửa nhiễm cadimi hoặc sử dụng hóa chất có cadimi. Hiện Cục đề nghị các địa phương vào cuộc xác định nguyên nhân cụ thể, chất này nằm trong phân bón, hoặc thuốc bảo vệ thực vật loại gì để giảm ngay việc sử dụng.

“30 lô hàng sầu riêng bị phát hiện không phải là phía Trung Quốc phát hiện cùng 1 lúc và thông báo ngay mà đây là số liệu tổng hợp được Trung Quốc thông báo lại kể từ khi Việt Nam xuất khẩu lô sầu riêng đầu tiên sang thị trường này (17/9/2022)”, ông Nguyễn Quang Hiếu chia sẻ và cho biết, với thông báo này mặc dù chưa ảnh hưởng gì để việc xuất khẩu, tuy nhiên, đây là những cảnh báo để phía Việt Nam chủ động tìm nguyên nhân và điều chỉnh, tránh lặp lại trong thời gian tới.

Để đảm bảo uy tín, Cục Bảo vệ thực vật đề nghị các doanh nghiệp có lô hàng vi phạm thu hồi và xử lý các lô hàng vi phạm, đồng thời rà soát toàn bộ hồ sơ, quy trình sản xuất, thu gom, xuất khẩu, khắc phục và áp dụng các biện pháp ngăn chặn tránh tái diễn vi phạm.

Trước khi xác định nguyên nhân từng trường hợp để đưa ra khuyến cáo, về tổng thể, Cục Bảo vệ thực vật khuyến nghị các đơn vị sản xuất cần điều chỉnh vật tư đầu vào, sử dụng hóa chất có hàm lượng cadimi thấp; điều chỉnh 1 số biện pháp canh tác để giảm hấp thụ cadimi;…. Và vấn đề quan trọng, theo ông Hiếu, trước khi xuất khẩu cần kiểm tra chất lượng, trong đó có hàm lượng cadimi, từ đó, hạn chế tối đa rủi ro trước khi xuất khẩu.

Tính đến nay, Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) đã phê duyệt mã số cho Việt Nam 708 vùng trồng và 168 cơ sở đóng gói sầu riêng. TS. Ngô Xuân Nam - Phó Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam, thông tin: ngoài những yêu cầu chung đối với vùng trồng; yêu cầu chung về cơ sở đóng gói;… việc thu hái sầu riêng cũng cần đáp ứng yêu cầu.

Ông Ngô Xuân Nam khuyến nghị, trong quá trình đóng gói, phải lựa chọn, phân loại và làm sạch vỏ quả để loại bỏ quả bị bệnh, thối hỏng hoặc biến dạng, lá, thân, tàn dư thực vật và đất. Chải hoặc làm sạch bề mặt quả bằng súng áp suất cao hoặc biện pháp hiệu quả khác để loại bỏ trứng, bào tử nấm. Nếu cần thiết, có thể lau bề mặt quả bằng vải bông mềm và sạch, đặc biệt là phần cuống quả và các bộ phận khác.

Cũng theo ông Ngô Xuân Nam, bao bì đóng gói phải sạch, hợp vệ sinh, chưa qua sử dụng và tuân thủ các yêu cầu kiểm dịch thực vật liên quan của Trung Quốc. Bao bì phải tuân theo tiêu chuẩn quốc tế về các biện pháp kiểm dịch thực vật số 15 (ISPM15). Mỗi hộp đóng gói và pallet phải được dán bằng chữ tiếng Trung Quốc hoặc tiếng Anh nội dung “Được xuất khẩu sang Cộng hòa nhân dân Trung Hoa” “Exported to the People's Republic of China (输往中华人民共和国)”.

“Quả sầu riêng phải được bảo quản trong kho chứa, có cùng điều kiện kiểm dịch thực vật, tách biệt với những loại quả khác để ngăn ngừa lây nhiễm dịch hại, bảo quản ở nhiệt độ trung bình 15 độ C. Trước khi xếp hàng, phải kiểm tra độ sạch của container chứa sầu riêng xuất khẩu sang Trung Quốc. Container phải được niêm phong hải quan và đảm bảo niêm phong còn nguyên vẹn khi đến cảng nhập khẩu của Trung Quốc”, ông Ngô Xuân Nam thông tin.

Về quy định về an toàn thực phẩm, ông Ngô Xuân Nam cho biết, quy định về các hóa chất cấm sử dụng được đăng tải trên trang https://qrgo.page.link/NZLcG. Về quy định về Giới hạn dư lượng tối đa (MRL) được đăng tải trên https://qrgo.page.link/dzRz6.

Về kiểm soát dịch hại của Trung Quốc, đối tượng kiểm dịch thực vật của Trung Quốc bao gồm gần 500 loài sinh vật gây hại thực vật. Các loại sinh vật gây hại phổ biến, thường đi theo các loại quả tươi xuất khẩu của Việt Nam nhưng là đối tượng kiểm dịch thực vật của Trung Quốc: 5 loài rệp (Dysmicoccus neobrevipes; Planococcus minor; Pseudococcus jackbeardsleyi; Planococus lilacinus; Exallomochlus hispidus), ruồi đục quả (Bactrocera spp).

Cục Bảo vệ thực vật nhận định, thời gian tới, việc mở cửa thành công cho sản phầm sầu riêng đông lạnh vào thị trường Trung Quốc sẽ tạo ra một bước tiến quan trọng cho ngành hàng sầu riêng Việt Nam.

Do đó, nếu tận dụng tốt cơ hội, lợi thế và tổ chức sản xuất chuyên nghiệp, đồng thời không ngừng cải tiến kỹ thuật, nâng cao chất lượng thì ngành hàng sầu riêng của Việt Nam sẽ không cần phải lo về chỗ đứng, thị phần mà có thể vượt qua sầu riêng của Thái Lan, chiếm lĩnh thị trường Trung Quốc.