Thủ tướng Phạm Minh Chính: Ngành tài nguyên và môi trường cần giải nhiều bài toán hóc búa

Phát biểu tại lễ kỷ niệm, Thủ tướng cho rằng, các nhiệm vụ của ngành tài nguyên và môi trường trong giai đoạn tiếp theo hết sức nặng nề với nhiều bài toán "hóc búa" cần lời giải phù hợp, kịp thời, hiệu quả.

Cơ bản hoàn thiện đồng bộ trên tất cả 9 lĩnh vực

Tài nguyên môi trường là lĩnh vực rộng lớn, một yếu tố không thể thiếu đối với sự sinh tồn và phát triển của con người cũng như sự phát triển bền vững của đất nước.

Quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường và chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu là những vấn đề có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, một trong những nhiệm vụ hàng đầu của cả hệ thống chính trị; trách nhiệm và nghĩa vụ của các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và cộng đồng dân cư, trong đó ngành tài nguyên và môi trường có sứ mệnh hết sức quan trọng.

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng dạy “Vì lợi ích mười năm phải trồng cây”, theo đó, trồng cây không chỉ là công việc nông lâm đơn thuần mà lấy việc trồng, bảo vệ cây xanh để cải thiện môi trường, giáo dục đạo đức lao động, đặc biệt là nâng cao ý thức trách nhiệm của nhân dân trong bảo vệ môi trường sinh thái.

Vì vậy, phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ: Trong mỗi giai đoạn, căn cứ vào yêu cầu thực tiễn phát triển của đất nước, phân tích, dự báo xu thế của thời đại, ngành đã làm tốt công tác tham mưu cho Đảng, Nhà nước về đổi mới chủ trương, chính sách, pháp luật về quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu, xây dựng tổ chức bộ máy, đội ngũ cán bộ ngày càng trưởng thành và lớn mạnh.

Hệ thống chính sách, pháp luật, quy hoạch, chiến lược được cơ bản hoàn thiện đồng bộ trên tất cả 9 lĩnh vực. Các nguồn tài nguyên được quản lý, sử dụng hiệu quả, đa mục đích, đóng góp quan trọng cho ngân sách nhà nước. Tiềm năng lợi thế về biển được phát huy, các địa phương có biển đã trở thành khu vực phát triển năng động, thu hút nhiều nguồn lực đầu tư.

Chuyển đổi số được đẩy mạnh trên nền tảng tài nguyên số, dữ liệu về thông tin địa lý, dữ liệu đất đai, dữ liệu viễn thám... hướng tới phát triển kinh tế số. Công tác bảo vệ môi trường đã tạo được chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức và hành động của toàn xã hội, chuyển từ tư duy bị động ứng phó, khắc phục sang chủ động phòng ngừa, kiểm soát, phục hồi môi trường, các hệ sinh thái của quốc gia.

Ngành đã chủ động, đóng góp nhiều sáng kiến quy mô khu vực và toàn cầu liên quan đến giải quyết ô nhiễm rác thải, ứng phó biến đổi khí hậu, phòng ngừa ô nhiễm môi trường xuyên biên giới, quản lý và sử dụng bền vững các nguồn tài nguyên…

Đặc biệt, việc tham gia Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu và cam kết đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 tại Hội nghị Thượng đỉnh về biến đổi khí hậu (COP26) mang lại lợi ích kép cho Việt Nam trong tiếp cận tri thức, công nghệ, tài chính để tái cơ cấu lại nền kinh tế theo hướng kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, cũng như chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu. Các chỉ số về môi trường có sự chuyển biến, góp phần đưa chỉ số phát triển bền vững của Việt Nam năm 2021 lên vị trí 51/165 quốc gia, vùng lãnh thổ được xếp hạng, tăng 37 bậc so với năm 2016.

Chất lượng dự báo, cảnh báo thời tiết, thiên tai ngày càng được nâng lên với đủ độ chi tiết, tiệm cận với trình độ của các nước phát triển; đặc biệt là đã dự báo sát, kịp thời các hiện tượng thời tiết cực đoan, trong đó có các cơn bão lớn, góp phần chủ động phòng, tránh, giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản của đất nước ta...

Không chạy theo tăng trưởng đơn thuần

Sau 20 năm xây dựng, phát triển, trưởng thành, ngành tài nguyên và môi trường cũng đang đứng trước những thời cơ, thuận lợi mới nhưng cũng đầy khó khăn, thách thức.

Các thách thức an ninh phi truyền thống, biến đổi khí hậu, đại dịch Covid-19, suy giảm hệ sinh thái, ô nhiễm môi trường… đang là những vấn đề lớn đối với nhân loại. Các vấn đề liên quan tới quản lý đất đai, môi trường còn nhiều hạn chế, vướng mắc, tồn đọng, ảnh hưởng tới cuộc sống và sinh hoạt của nhân dân.

Thủ tướng đề nghị toàn ngành tài nguyên và môi trường tập trung triển khai thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp.

Trước hết, lãnh đạo, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động ngành tài nguyên và môi trường phải tăng cường đoàn kết, phối hợp chặt chẽ; chấp hành, thực hiện nghiêm chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về tài nguyên và môi trường.

Tập trung kiện toàn tổ chức bộ máy trong nhiệm kỳ Chính phủ mới, đảm bảo tinh gọn, hiệu lực hiệu quả; xây dựng bộ máy tinh gọn gắn với cơ cấu lại, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức trách nhiệm, chuyên nghiệp, trình độ chuyên môn cao, có bản lĩnh, tư duy đột phá, tầm nhìn dài hạn.

Đẩy mạnh phân cấp, cá thể hóa trách nhiệm gắn với đảm bảo các điều kiện nguồn lực thực hiện và tăng cường kiểm tra, thanh tra, giám sát, kiểm soát quyền lực. Tiếp tục tăng cường kỷ luật, kỷ cương, rõ người, rõ việc, rõ thẩm quyền, rõ trách nhiệm, rõ hiệu quả, đề cao vai trò người đứng đầu...

Bám sát tình hình, thực tiễn, tham mưu cho các cấp rà soát hoàn thiện hệ thống chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước và các Hiệp định, thỏa thuận quốc tế có liên quan về quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu. Trong đó, trọng tâm là sửa đổi Luật Đất đai năm 2013, thể chế hóa quan điểm, chủ trương, giải pháp của Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII, khắc phục cho được những tồn tại, hạn chế, cản trở trong quản lý sử dụng đất đai, giải phóng, phát huy nguồn lực quan trọng này cho phát triển đất nước.

Tập trung hoàn thành việc lập, phê duyệt các quy hoạch, chiến lược đảm bảo khả thi, định hình không gian phát triển của đất nước với tầm nhìn dài hạn để phân bổ, khai thác, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả các nguồn lực tài nguyên đáp ứng yêu cầu thực hiện chiến lược phát triển nhanh và bền vững...

Đẩy mạnh chuyển đổi số, xây dựng tài nguyên số trên nền tảng dữ liệu lớn. Chậm nhất trong năm 2025 phải hoàn thành đưa vào vận hành hệ thống thông tin cơ sơ sở dữ liệu về đất đai quốc gia tập trung, thống nhất, đa mục tiêu, tích hợp, liên thông. Tiếp tục cải cách thủ tục hành chính tiếp cận quản lý theo mục tiêu, đánh giá dựa trên kết quả, cải cách triệt để, rút gọn, lồng ghép, thực hiện đồng thời các thủ tục hành chính, khuyến khích đổi mới sáng tạo trong ngành tài nguyên và môi trường.

Nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng các nguồn tài nguyên thiên nhiên, khắc phục các tồn tại, hạn chế nhất là trong lĩnh vực đất đai, khoáng sản. Có giải pháp ứng phó hiệu quả với nguy cơ suy giảm, suy thoái nguồn nước, đảm bảo an ninh nguồn nước quốc gia. Nghiên cứu cơ chế chia sẻ và giải quyết tranh chấp, xung đột trong quản lý, sử dụng tài nguyên nước xuyên biên giới, nhất là sông Mekong và sông Hồng. Khai thác tiềm năng, lợi thế của các vùng biển và ven biển, thiết lập hệ thống quản trị biển và đại dương, quản lý vùng bờ theo chuẩn mực quốc tế.

Phấn đấu đến năm 2030, Việt Nam cơ bản có nền kinh tế biển xanh, bảo đảm các tiêu chí về phát triển bền vững kinh tế biển, cải thiện chất lượng môi trường biển, phục hồi và bảo tồn các hệ sinh thái biển quan trọng, góp phần tích cực, hiệu quả vào đàm phán phân giới, cắm mốc biên giới, bảo vệ chủ quyền, lợi ích quốc gia.

Triển khai đưa Luật Bảo vệ môi trường đi vào cuộc sống. Xử lý tình trạng ô nhiễm môi trường, thực hiện di dời các cơ sở sản xuất kinh doanh có nguy cơ ô nhiễm ra khỏi đô thị, khu dân cư; cải thiện rõ rệt tình trạng ô nhiễm môi trường ở các cụm công nghiệp, khu công nghiệp, làng nghề, lưu vực sông... Phát triển các ngành công nghiệp môi trường, tái chế, tái sử dụng tuần hoàn biến rác thải thành tài nguyên. Cải tạo, phục hồi chất lượng các nguồn nước sông, hồ đã bị ô nhiễm, suy thoái; cải thiện chất lượng không khí trong các đô thị, khu dân cư. Kiên quyết, kiên trì quan điểm và hành động không hy sinh môi trường để chạy theo tăng trưởng đơn thuần.

Ngành tài nguyên và môi trường phải chú trọng hơn nữa công tác truyền thông, nhất là đổi mới nội dung, phương thức nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi, thói quen của người dân cũng như ý thức trách nhiệm của doanh nghiệp, với tinh thần dân biết, dân hiểu, dân tin, dân theo, dân làm.

Thủ tướng tin tưởng, với truyền thống 20 năm xây dựng và phát triển; với sự đồng lòng, đoàn kết, trí tuệ, tinh thần đổi mới và quyết tâm cao của đội ngũ lãnh đạo, cán bộ, công chức, người lao động; phát huy những thành tích đạt được trong giai đoạn vừa qua, ngành tài nguyên và môi trường sẽ khắc phục khó khăn, vượt qua thử thách, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ, đóng góp ngày càng nhiều hơn nữa cho sự phát triển kinh tế - xã hội, phục vụ mục tiêu phát triển bền vững đất nước.