Đồng Tháp xây dựng nông thôn xanh – hiện đại dựa trên trụ cột HTX

Sự thay đổi không chỉ đến từ chính sách, mà được thể hiện sinh động trong từng mô hình cụ thể, nơi nông dân được đặt vào vị trí trung tâm, còn HTX trở thành “hạt nhân” dẫn dắt thay đổi.

Điểm tựa sản xuất

Trong quá trình xây dựng nông thôn mới, HTX Dịch vụ nông nghiệp Thắng Lợi của xã Mỹ Quí nổi lên như một điển hình cho cách Đồng Tháp triển khai mục tiêu tái cơ cấu ngành gắn với xây dựng nông thôn mới theo hướng xanh, hiện đại và bền vững.

Từ một tổ chức chỉ cung cấp vài dịch vụ cơ bản khi mới thành lập năm 2002, HTX Thắng Lợi nay đã trở thành một mô hình sản xuất đa dạng với năm lĩnh vực trọng điểm bao gồm tưới tiêu, cày xới, liên kết sản xuất, tiêu thụ lúa giống và hàng hóa, sản xuất nước bình và sản xuất lúa gạo đạt chuẩn OCOP.

Với 96 thành viên, quản lý hơn 447 ha sản xuất của gần 300 hộ dân, HTX không chỉ mở rộng quy mô mà còn kiến tạo được một phương thức tổ chức sản xuất hiện đại. Ban quản trị HTX, với sự năng động và tầm nhìn chiến lược, đã mạnh dạn thiết lập các liên kết với doanh nghiệp lớn như Lộc Trời, Vinarai, Cửu Long Xít hay Tân Thành, đưa sản xuất nông nghiệp của Mỹ Quí thoát khỏi lối canh tác manh mún, tạo ra sản phẩm có thị trường tiêu thụ ổn định.

Chuyển biến lớn nhất trong hoạt động của HTX Thắng Lợi là sự ứng dụng đồng bộ cơ giới hóa và tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất.

Những khâu vốn tốn nhiều công sức như làm đất, gieo sạ, bón phân, phun thuốc, thu hoạch đều được thay thế bằng máy móc hiện đại giúp giảm chi phí, tăng năng suất và quan trọng hơn là giảm thiểu rủi ro trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng khốc liệt ở vùng Đồng Tháp Mười.

HTX còn đi trước trong việc tham gia các dự án giảm phát thải khí nhà kính và dự án SRP, hỗ trợ nông dân ghi chép nhật ký đồng ruộng, từng bước tiếp cận phương thức sản xuất bền vững theo tiêu chuẩn quốc tế.

Chính nhờ cách làm bài bản, mỗi năm thành viên HTX được chi trả tiền carbon khoảng 300.000 đồng/ha sau mỗi vụ, góp phần gia tăng thu nhập mà không phải mở rộng diện tích. Đây là minh chứng rõ ràng cho thấy nông nghiệp xanh không chỉ là khẩu hiệu chính sách mà đã trở thành nguồn lực kinh tế.

Thúc đẩy nông thôn mới

Không chỉ dừng lại ở cánh đồng, HTX Thắng Lợi còn cho thấy tư duy mở khi đưa nông nghiệp kết hợp văn hóa và du lịch thông qua mô hình “Phiên chợ Đồng Quê”. Từ 18 gian hàng ban đầu, phiên chợ đã phát triển lên hơn 50 gian, thu hút hơn 20.000 lượt khách sau 14 kỳ tổ chức, tạo doanh thu hơn 1,23 tỷ đồng và việc làm cho khoảng 100 lao động mỗi phiên.

Phiên chợ Đồng Quê không đơn thuần là nơi mua bán mà còn là không gian kết nối tri thức, nơi sản vật OCOP, ẩm thực truyền thống và văn hóa địa phương hòa quyện thành một mô hình kinh tế đa giá trị, hướng đi phù hợp với tinh thần xây dựng nông thôn mới nâng cao mà Đồng Tháp đang theo đuổi.

Bên cạnh đó, HTX Thắng Lợi đã bước vào quá trình chuyển đổi số, triển khai lưu trữ nhật ký điện tử, truy xuất nguồn gốc sản phẩm và áp dụng quy trình quản lý dữ liệu tiên tiến.

Việc số hóa này không chỉ giúp HTX xây dựng niềm tin với thị trường mà còn mở ra cơ hội đưa nông sản Đồng Tháp tiến xa hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Các hoạt động an sinh xã hội như hỗ trợ người nghèo, đóng góp xây dựng đường giao thông, giữ gìn môi trường nông thôn với 100 thùng thu gom bao bì thuốc bảo vệ thực vật cho thấy HTX thực sự là một tổ chức kinh tế, xã hội toàn diện, góp phần trực tiếp vào việc hoàn thiện các tiêu chí nông thôn mới.

Các HTX đóng góp tích cực trong xây dựng nông thôn mới ở Đồng Tháp.

Thực tế cho thấy Đồng Tháp không chỉ xây dựng một mô hình HTX đúng nghĩa mà đang kiến tạo hình mẫu của nông nghiệp hiện đại, sản xuất tập trung, ứng dụng công nghệ, giảm phát thải, tăng thu nhập và hài hòa môi trường.

Trong bức tranh chung của nông thôn mới Đồng Tháp, xã Long Định cũng đang cho thấy một sự chuyển đổi mạnh mẽ khi triển khai Đề án tái cơ cấu nông nghiệp từ năm 2020 đến 2030.

Từ nơi sản xuất manh mún, phụ thuộc thời tiết, Long Định đã hình thành tư duy sản xuất theo thị trường, chú trọng kỹ thuật, giảm hóa chất, tăng sinh học. Mô hình lúa IPHM với 45 hộ tham gia là ví dụ điển hình cho cách sản xuất khoa học giúp giảm chi phí nhưng vẫn bảo đảm năng suất và nâng chất lượng lúa.

Hệ thống thủy lợi được nâng cấp, hạ tầng nông thôn hoàn thiện, công tác tập huấn kỹ thuật cho hơn 900 lượt nông dân đã giúp xã tạo nền móng vững chắc cho quá trình xây dựng nông thôn mới.

Các HTX như Thiện Phát, Nhị Bình và HTX Kim Phát đã đóng vai trò quan trọng trong việc tổ chức sản xuất và liên kết tiêu thụ. Đặc biệt, HTX Kim Phát với công nghệ cấy mô hiện đại đã trở thành điểm sáng của lĩnh vực giống cây trồng tại Đồng Tháp khi mỗi tháng sản xuất hơn 1 triệu cây giống, đưa những giống cao cấp như dứa MD2, hoa lan, cúc… đến nhiều tỉnh thành.

Dù còn gặp khó khăn về vốn và cơ sở vật chất, HTX Kim Phát đã mở ra hướng đi mới cho nông nghiệp công nghệ cao, phù hợp định hướng mà Liên minh HTX Việt Nam đang hỗ trợ đẩy mạnh, nhất là trong đào tạo nguồn nhân lực, chuyển giao công nghệ và hỗ trợ tiếp cận vốn.

Nông thôn xanh, sạch, đẹp

Trong khi đó, xã Trường Xuân lại thể hiện bước phát triển bền bỉ với mục tiêu đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao vào năm 2030. Những tuyến đường được bê tông hóa, hệ thống giao thông hoàn thiện, cảnh quan môi trường xanh – sạch – đẹp là dấu ấn của sự đồng thuận giữa chính quyền và nhân dân.

Kinh tế nông nghiệp xã Trường Xuân phát triển theo hướng tái cơ cấu, an ninh trật tự được giữ vững, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân ngày càng cải thiện, tạo nền tảng để địa phương tiếp tục nâng mức các tiêu chí.

Điểm chung nổi bật trong quá trình xây dựng nông thôn mới ở Đồng Tháp chính là vai trò không thể thay thế của các HTX, lực lượng tổ chức lại sản xuất, dẫn dắt thay đổi tư duy, tạo liên kết chuỗi giá trị và mở rộng thị trường tiêu thụ.

Đồng hành cùng các HTX trong chặng đường này là Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh Đồng Tháp với nhiều chương trình hỗ trợ mang tính thực tiễn như đào tạo nghề, bồi dưỡng quản trị HTX, tư vấn pháp lý, chuyển giao kỹ thuật, xúc tiến thương mại và hỗ trợ tiếp cận vốn vay ưu đãi.

Nhờ sự đồng hành của Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh Đồng Tháp, nhiều HTX đã mạnh dạn đổi mới mô hình, ứng dụng công nghệ cao, xây dựng thương hiệu và bước vào sân chơi rộng lớn hơn.

Nhìn rộng ra, có thể thấy Đồng Tháp đang hình thành một mô hình xây dựng nông thôn mới mang bản sắc riêng, nơi nông dân làm chủ, HTX làm trung tâm, doanh nghiệp đồng hành, nhà nước kiến tạo, với mục tiêu cuối cùng là nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

Đông Phong