Trồng giống chuối ‘tiến vua’, nông dân bỏ túi 300 triệu đồng/ha

Giống chuối Laba di thực từ nước Pháp sang vùng Nam Tây Nguyên gần thế kỷ trước. Loại trái cây này chứa nhiều dinh dưỡng và các khoáng chất, đậm hương thơm, kết vị dẻo ngọt, được cung tiến vua Bảo Đại nên được vinh danh “chuối tiến vua”. Sau trăm năm, sản phẩm chuối Laba đã được HTX Laba Banana Đạ K’Nàng xuất khẩu đến các nước trên thế giới…

Thu lợi nhuận 300 triệu đồng/ha

Tháng 10/2018, tại thôn Đạ Mur, xã Đạ K’Nàng, huyện nghèo Đam Rông, tỉnh Lâm Đồng, vợ chồng anh Nguyễn Huy Phương và chị Võ Thị Thu đứng ra vận động thành lập HTX Laba Banana Đạ K’Nàng, do anh làm Giám đốc, vợ làm Phó giám đốc. Bắt đầu từ vườn cà phê già cỗi của gia đình, anh chị quyết định chuyển đổi sang trồng chuối Laba, sau đó lan tỏa đến các hộ nông dân trong địa phương cùng tham gia.

Theo bà Võ Thị Thu, Phó Giám đốc HTX Đạ K’Nàng, khi mới thành lập, HTX chỉ có 7 thành viên ở thôn Đạ Mur tham gia chuỗi liên kết, chuyển đổi 5 ha cây cà phê già cỗi sang trồng chuối. 2 năm sau, số hộ liên kết đã lên con số 40 và diện tích tăng nhanh lên hơn 200ha, năng suất bình quân 80 - 100 tấn/ha, tỷ lệ xuất khẩu chiếm tới 70% sản lượng.

Số nông hộ liên kết không chỉ ở xã Đạ K’Nàng mà được mở rộng sang các xã gần đó như Phi Liêng (huyện Đam Rông), Phú Sơn và Tân Hà (huyện Lâm Hà). Gần 6 năm qua, HTX đến nay sản xuất liên kết theo chuỗi giá trị với hơn 100 nông hộ, trong đó 40% là hộ đồng bào dân tộc thiểu số.

Theo Giám đốc Nguyễn Huy Phương, HTX hỗ trợ cho các nông hộ liên kết 50% nguồn vốn về giống, vật tư, phân bón, kỹ thuật canh tác và bao tiêu toàn bộ sản phẩm thu hoạch với giá ấn định trước. Về phía thành viên phải tuân thủ nghiêm ngặt theo quy trình canh tác theo hướng dẫn, từ khâu thu hoạch đúng quy cách, số lượng và tiêu chuẩn theo cam kết.

Sản phẩm chuối được HTX ký hợp đồng bao tiêu với mức giá cố định 5.500 đồng/kg. Đối với mô hình chuối Laba, sau khi trừ chi phí, mỗi năm người dân thu lợi nhuận 300 triệu đồng/ha. Nguồn thu nhập này hiện đang mang lại niềm vui cho rất nhiều bà con dân tộc Cơ Ho, M’Nông, Dao và Kinh…

Bà Mơ Bon Ka Thơm, Phó Chủ tịch UBND xã Đạ K’Nàng cho hay, bước phát triển đột phá của HTX Laba Banana Đạ K’Nàng đã góp phần chuyển dịch hiệu quả cơ cấu cây trồng ở địa phương, nâng cao nhận thức và thu nhập cho người dân rõ rệt, từ đó giảm tỷ lệ nghèo đói tại địa phương. 

Mở rộng diện tích để phát huy lợi thế

Thời gian qua, HTX không ngừng chuyển giao, nhân rộng cho các hộ canh tác theo tiêu chuẩn VietGAP cùng hệ thống máy móc và nhân lực. Mỗi năm, HTX Laba Banana Đạ K’Nàng xuất khẩu 80.100 tấn chuối.

Để đáp ứng sản phẩm chất lượng và sản lượng, đến nay HTX đã đầu tư gần 30 tỷ đồng về cơ sở hạ tầng, dây chuyền, máy móc thiết bị trên diện tích đất gần 10.000 m2. HTX có trên 30 công nhân chính và 30 người làm thời vụ, trong đó đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 80%.

Về cơ duyên đưa trái chuối Laba tới thị trường Nhật Bản – vốn được đánh giá rất khó tính, Giám đốc HTX Nguyễn Huy Phương kể, một doanh nghiệp ở Nhật Bản đã cử một số chuyên gia đến tận các khu vườn ở Đạ K’Nàng để thẩm định chất lượng chuối Laba. Chuyên gia Nhật Bản nhận định khí hậu ở Đạ K’Nàng khác biệt so với các vùng mà họ từng khảo sát và chuối ở đây rất phù hợp với khẩu vị của người Nhật.

Doanh nghiệp này đã chuyển giao toàn bộ quy trình sản xuất và sơ chế chuối cho HTX Đạ K’Nàng để sản xuất ra loại chuối đạt tiêu chuẩn an toàn thực phẩm toàn cầu mang tên Laba. Hiện, 50 ha chuối của HTX được doanh nghiệp Nhật gắn chip theo dõi và điều khiển chế độ chăm sóc hàng ngày, đảm bảo dinh dưỡng cho cây trồng trong môi trường an toàn dịch bệnh.

Ngoài ra, chuyên gia Nhật Bản cũng đã sang hướng dẫn kỹ thuật, đầu tư nhiều tỷ đồng và giám sát để cây chuối phát triển đúng hướng sản phẩm GlobalGAP… Nhờ vậy, trong giai đoạn khó khăn do tác động của đại dịch COVID-19, HTX vẫn chủ động, linh hoạt ứng phó cùng những chiến lược phù hợp về thị trường, kinh doanh, phát triển nên doanh thu, lợi nhuận vẫn giữ vững mức tăng trưởng.

Sản phẩm chuối Laba cũng đã được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ KH&CN) công nhận thương hiệu đặc sản với chất lượng, mẫu mã và hương vị riêng biệt, đặc trưng của vùng đất Nam Tây Nguyên.

Để đáp ứng nhu cầu phát triển, HTX LaBa Banana Đạ K’Nàng đã và sẽ tập trung đầu tư, mở rộng nhà kho, khu vực sơ chế, chế biến, kho lạnh để bảo quản nông sản. "Thời gian tới, HTX LaBa Banana Đạ K’Nàng sẽ tập trung vào chế biến, đa dạng hóa sản phẩm để tiếp cận thị trường", Giám đốc Nguyễn Huy Phương chia sẻ.

Tuy nhiên, anh Phương cũng cho rằng, để phát huy lợi thế về địa kinh tế và tiềm năng xuất khẩu “Chuối tiến vua” của HTX Laba Banana Đạ K’Nàng, giai đoạn từ năm 2025 trở đi phải đạt công suất 70 - 75 tấn/ngày, tương ứng với vùng nguyên liệu cần xây dựng ổn định 1.000 ha.

Theo đó, HTX Laba mong muốn ngành nông nghiệp và các sở, ngành liên quan tỉnh Lâm Đồng sớm quan tâm đến quy hoạch, xác định những vùng sinh thái phù hợp với “chuối tiến vua” thì người nông dân mới thực sự yên tâm đầu tư chuyển đổi lâu dài và chú trọng đến sản xuất theo chuỗi giá trị…

Thy Lê