Vay mua nhà coi chừng 'sập bẫy' lãi suất thấp

Các chuyên gia khuyến cáo, trước khi ký hợp đồng vay mua nhà, khách hàng phải đọc và xem xét thật kỹ từng điều khoản trên hợp đồng như lãi suất, cách thức tính lãi… để tránh trường hợp không thể thanh toán được theo tiến độ. Hầu hết ở các ngân hàng trong thời gian đầu cho vay vốn, khách hàng thường được hưởng chính sách lãi suất ưu đãi, nhưng hết thời gian ưu đãi, lãi suất được thả nổi theo thị trường. 

Người mua nhà "méo mặt" vì lãi vay

Cân nhắc lên xuống, hai vợ chồng anh Nguyễn Anh Tuấn ở Thanh Xuân (Hà Nội) quyết định mua nhà sau nhiều năm ở thuê. Có trong tay 400 triệu đồng tích lũy, với mức thu nhập hại vợ chồng cộng lại khoảng 30 triệu đồng/tháng, anh chị đã tìm được một căn hộ hơn 2 tỷ đồng ở khu Hoàng Mai theo hình thức trả góp, lãi suất năm đầu tiên là hơn 6%/năm, lãi suất các năm tiếp theo thả nổi.

“Ban đầu tính ra mỗi tháng chỉ trả khoảng trên 25 triệu đồng một chút thì nay đã phải trả gần 35 triệu đồng/tháng. Nếu lãi suất thời gian tới mà tăng nữa thì rất khó khăn trong trả nợ ngân hàng vì thu nhập không hề tăng lên. Với mặt bằng lãi suất liên tục tăng cao như hiện nay, tôi rất lo lãi suất cho vay mua nhà chưa dừng lại", anh Tuấn nói.

Các chuyên gia dự báo lãi suất cho vay thế chấp mua nhà nửa cuối năm nay sẽ cao hơn so với nửa đầu năm.

Câu chuyện của anh Tuấn không phải trường hợp cá biệt, mà trên thực tế đang diễn ra khá phổ biến. Theo đánh giá của các chuyên gia tài chính, cho vay với lãi suất chỉ từ 5,9%/năm áp dụng cho 3 tháng, 6 tháng hay thậm chí một năm, hoặc mức lãi suất ưu đãi thấp hơn so với lãi suất hiện hành; lãi và gốc trả dần trong thời gian lên tới 10 - 15 năm... là những lời mời chào cho các sản phẩm cho vay mua nhà của ngân hàng.

Nếu chỉ dừng lại ở những thông tin này, hầu hết người vay đều cảm thấy hấp dẫn, nhất là với không ít người, ngân hàng được coi là "cánh cửa" duy nhất để có thể sở hữu một tài sản lớn như nhà ở.

Nhưng thực tế, sản phẩm cho vay mua bất động sản của ngân hàng không thực sự "rẻ" như quảng cáo, vì mức lãi suất ưu đãi chỉ được áp dụng trong thời gian ngắn, còn sau đó, người vay sẽ phải trả lãi suất theo thị trường, tức là gồm lãi suất huy động vốn cộng với 3 - 4% chi phí quản lý, hoạt động của ngân hàng. Lãi suất huy động tăng có nghĩa lãi suất khoản vay cũng tăng theo.

Nếu như năm ngoái liên tục giảm lãi suất cho vay mua nhà để kích thích nhu cầu vay vốn thì nay các ngân hàng đã điều chỉnh lãi suất cho vay tăng từ 1-2%/năm. Thậm chí trong tháng 7, lãi suất cho vay mua nhà của nhiều ngân hàng tiếp tục tăng thêm từ 0,2-0,6%/năm. Ví dụ: VIB đã điều chỉnh tăng 0,2 điểm phần trăm lãi suất lên mức 8,7%/năm cho các khoản vay với mục đích mua nhà. Tương tự, Ngân hàng UOB tăng lãi suất cho vay mua nhà từ mức 6,49%/năm trong tháng 6 lên 7,69%/năm trong tháng 7…

Tín dụng bất động sản tăng vượt trội

Theo thông tin mới nhất từ Ngân hàng Nhà nước, đến tháng 6/2022, tổng dư nợ tín dụng đối với lĩnh vực bất động sản đạt hơn 2,36 triệu tỷ đồng, tăng 14,07% so với cuối năm 2021, chiếm 20,74% tổng dư nợ tín dụng toàn hệ thống ngân hàng (cùng kỳ năm 2021 tăng 8,2%, chiếm 19,9%).

Trong đó, tín dụng đối với bất động sản kinh doanh tăng 8,19%, chiếm 33% dư nợ bất động sản; tín dụng bất động sản phục vụ mục đích sử dụng tăng 17,2%, chiếm 67%.

Nợ xấu lĩnh vực bất động sản khoảng 36,4 nghìn tỷ đồng, tăng 5% so với thời điểm ngày 31/12/2021. Song, tỷ lệ nợ xấu chỉ chiếm 1,54% (năm 2021 là 1,67%).

Tăng trưởng tín dụng bất động sản vượt trội trong nửa đầu năm nay, và Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng khẳng định, việc siết tín dụng chỉ nhằm vào các dự án thiếu tính pháp lý, ít khả thi, còn với người có nhu cầu vay mua nhà ở sẽ không bị ảnh hưởng.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy, người mua nhà sẽ không còn được hưởng lãi suất rẻ như 2 năm trước nữa. Bởi hiện nay, chi phí đầu vào nhích dần theo lãi suất tiết kiệm, trong khi nhiều nhà băng lại bị cạn "room" tín dụng, nhất là đối với hạn mức cho vay bất động sản.

Bản chất hoạt động ngân hàng chủ yếu tập trung cho vay ngắn hạn, cho vay bổ sung vốn lưu động thì thường xuyên có nguồn thu nợ, cho vay. Tuy nhiên, một số tổ chức tín dụng chủ yếu cho vay trung dài hạn, tập trung vào lĩnh vực bất động sản thì thời gian quay vòng vốn chậm, không thu hồi được nợ nhanh, nên dẫn đến hết dư địa tăng trưởng tín dụng.

Theo dự báo của các chuyên gia Công ty cổ phần Chứng khoán Bản Việt (VCSC), lãi suất cho vay thế chấp mua nhà nửa cuối năm nay sẽ cao hơn so với nửa đầu năm. Trong năm 2023, mặt bằng lãi suất cho vay mua nhà sẽ đi ngang, ở mức 11,2%/năm, cao hơn so với dự báo 10,8% ở năm 2022.

Chuyên gia tài chính - ngân hàng, TS. Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, nhiều người chọn gói vay lãi vay cực kỳ thấp nhưng lại không hề biết với mức lãi suất như vậy, họ dễ dàng rơi vào “bẫy” tài chính. Khi đi vay nên chọn gói dịch vụ có sự cân bằng về hạn mức cho vay và lãi suất để tránh rủi ro. Đồng thời, người dân chỉ nên vay từ 30% - 40% giá trị ngôi nhà định mua. Nếu vượt quá mức này, khả năng kiểm soát chi tiêu hằng tháng của người vay sẽ gặp nhiều khó khăn và không thể cân bằng được.

Huyền Anh