Bừng sáng sức sống nông thôn mới từ vùng đất cao nguyên Gia Lai
Trên hành trình nông thôn mới, tỉnh Gia Lai đang ghi dấu ấn rõ nét, từ vùng đất trồng lúa đến các trang trại trù phú, tạo nền tảng phát triển kinh tế bền vững.
Tại Gia Lai, nhiều hợp tác xã (HTX) đang trở thành hạt nhân của tiến trình kiến tạo vùng quê đáng sống, dẫn dắt nông dân tiếp cận phương thức sản xuất tiên tiến, hình thành chuỗi liên kết bền vững và tạo ra sản phẩm nông nghiệp đặc sắc có tiềm năng vươn xa ra thị trường quốc tế.
Diện mạo mới từ vùng quê đổi thay
Trước khi sáp nhập địa giới hành chính, toàn tỉnh Gia Lai có khoảng 471 HTX đang hoạt động, tạo việc làm và thu nhập ổn định cho nhiều lao động. Trong đó, lĩnh vực nông nghiệp chiếm ưu thế với 378 HTX, hơn 10.800 thành viên, tổng vốn điều lệ trên 749 tỷ đồng, doanh thu năm 2024 ước đạt 138 tỷ đồng. Bên cạnh đó, 93 HTX hoạt động trong các lĩnh vực giao thông - vận tải, công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp, xây dựng và thương mại, góp phần đa dạng hóa cơ cấu kinh tế địa phương.
Những năm gần đây, nhiều HTX đã vận hành ổn định, mạnh dạn ứng dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, chế biến và tiêu thụ nông sản. Không ít đơn vị đã xây dựng mã số vùng trồng, triển khai truy xuất nguồn gốc, đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu, mở rộng cơ hội tiếp cận thị trường quốc tế.
Điển hình cho bước chuyển mình này là HTX Vinh Phát (xã Ia Le), đơn vị kiên trì theo đuổi mục tiêu xây dựng chuỗi giá trị và đã hiện thực hóa bằng những kết quả rõ nét.
Ông Trương Viết Thảo, Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc HTX Vinh Phát, cho biết HTX được thành lập năm 2019 với 27 thành viên, hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực dịch vụ trồng trọt và chăn nuôi. Từ khi đi vào hoạt động, HTX đã liên kết thu mua dê và bò giống cung cấp cho các hộ chăn nuôi ở trên địa bàn và nhiều địa phương lân cận.
Liên minh HTX Việt Nam kết hợp Liên minh HTX tỉnh hỗ trợ xúc tiến nông sản Gia Lai vươn xa, góp sức nâng tầm nông thôn mới. |
“HTX hợp tác với các nông hội, tổ hội nghề nghiệp chăn nuôi để hỗ trợ bà con về kỹ thuật chăm sóc, phòng bệnh cho đàn bò, dê. Mỗi năm, chúng tôi thu mua hơn 200 con bò và khoảng 350-400 con dê, giúp ổn định đầu ra cho thành viên và các hộ chăn nuôi. Đồng thời, HTX còn duy trì việc làm thường xuyên cho khoảng 4 lao động với thu nhập 6-8 triệu đồng/tháng” – Giám đốc HTX cho hay.
Từ giữa năm 2023, HTX triển khai hợp tác với Công ty TNHH Syngenta Việt Nam (TP. HCM) để hỗ trợ kỹ thuật trồng bắp giống và thu mua sản phẩm cho các thành viên cùng 60 hộ dân tại các xã lân cận. Người dân còn được vay vốn không lãi suất để đầu tư phân bón và nhân công thu hoạch.
Mỗi năm, HTX phối hợp hỗ trợ người dân canh tác hơn 80 ha bắp/2 vụ. Năng suất bắp trung bình đạt trên 6 tấn/ha, cá biệt có hộ đạt 9-10 tấn/ha. Đến kỳ thu hoạch, HTX thu mua khoảng 250 tấn bắp giống với giá cao hơn thị trường, ổn định ở mức 14-15 nghìn đồng/kg.
Ông Trần Thanh Trà, xã Ia Băng, cho biết tháng 7-2024, được HTX Vinh Phát hỗ trợ giống cùng kỹ thuật, gia đình ông đã trồng xen 1,8 ha bắp giống trong vườn cà phê. Trong suốt quá trình làm đất, gieo trồng và chăm sóc, HTX đều cử cán bộ hướng dẫn, giúp cây bắp đạt năng suất cao.
“Do tận dụng công lao động của gia đình nên chi phí đầu tư chỉ khoảng 50 triệu đồng. Vụ vừa qua, tôi thu được 9,5 tấn bắp giống, bán với giá 14 nghìn đồng/kg. Sau khi trừ chi phí, gia đình lãi gần 80 triệu đồng” – ông Trà chia sẻ.
Đáng chú ý, cá nhân Giám đốc HTX Vinh Phát đã được Ban Chấp hành Hội Nông dân tỉnh tặng bằng khen vì thành tích xuất sắc trong phong trào “Nông dân thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi” giai đoạn 2022-2024. Đại diện UBND xã Ia Le cho biết, thời gian qua HTX Vinh Phát đã tích cực liên kết, hỗ trợ kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi và đảm bảo đầu ra ổn định cho nông dân địa phương.
Vươn xa từ nông thôn mới - xanh, sạch
Cũng là câu chuyện chủ động tìm hướng phát triển mới để khai thác lợi thế vùng trọng điểm lúa Phú Thiện (cũ) trù phú, HTX Nông nghiệp Chư A Thai (xã Chư A Thai mới) đã vận động hơn 100 thành viên quy hoạch 120ha lúa chuyên canh theo mô hình “Cánh đồng lớn một giống”, với 3 giống chất lượng cao LH12, G002, TPR25 gắn với thương hiệu đặc sản “Gạo Phú Thiện”.
![]() |
Kí kết hợp tác nâng cao kỹ thuật chăm sóc, chăn nuôi là bước tiến mới cho mô hình kinh tế hợp tác tại Gia Lai. |
Hướng tới sản xuất kinh doanh theo chuỗi giá trị, HTX Nông nghiệp Chư A Thai đã liên kết với nông dân xã Chư A Thai (xã Ia Ke cũ), cung ứng đồng bộ từ giống lúa, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật đến kỹ thuật làm đất, gieo trồng, thu hoạch cơ giới hóa hoàn toàn, đồng thời bao tiêu sản phẩm với giá cao hơn thị trường tự do.
Bà Trần Thị Phúc, thôn Tân Yên 1, xã Chư A Thai (xã Ia Ke cũ) cho biết, trước đây khi chưa tham gia HTX Nông nghiệp Chư A Thai, gia đình chỉ trồng các giống lúa nếp trôi nổi trên thị trường nên hiệu quả thấp.
Từ khi trở thành thành viên, bà chuyển sang canh tác giống lúa LH12 và được hưởng nhiều ưu đãi về giống, phân bón, cùng cam kết bao tiêu sản phẩm sau thu hoạch. “Năm trước, giống LH12 giúp lợi nhuận tăng thêm 1,5-2 triệu đồng/sào so với giống nếp thông thường. Gia đình đã có 5 sào LH12 và sẽ tiếp tục liên kết với HTX” – bà Phúc chia sẻ.
Ông Phạm Ngọc Nghĩa, Chủ tịch HTX Nông nghiệp Chư A Thai cho biết, đến nay HTX đã vận hành ổn định mô hình sản xuất kinh doanh theo chuỗi giá trị gắn với nông dân. Sản phẩm mang thương hiệu “Gạo Phú Thiện” đã có mặt tại nhiều điểm bán trong và ngoài tỉnh, được thị trường đón nhận. Thông qua liên kết, nông dân được hưởng lợi lớn khi toàn bộ phân bón, thuốc bảo vệ thực vật được cung ứng không tính lãi, sản phẩm thu hoạch được bao tiêu với giá ổn định và cao hơn so với tư thương.
Minh chứng cho quyết tâm đưa nông sản vươn ra thị trường quốc tế là HTX Nông nghiệp và Dịch vụ Nam Yang (xã Kon Gang) với khoảng 110 thành viên, canh tác 80ha tiêu và 120ha cà phê. Kiên trì áp dụng phương pháp canh tác hữu cơ, hướng tới nền nông nghiệp xanh – sạch, HTX đã cho ra đời sản phẩm mang thương hiệu “Tiêu Lệ Chí” đạt chất lượng cao, được người tiêu dùng trong và ngoài nước đánh giá cao.
Đáng chú ý, bộ ba sản phẩm tiêu đỏ, tiêu sọ và tiêu đen mang thương hiệu Lệ Chí của HTX Nam Yang đã được chứng nhận hữu cơ theo tiêu chuẩn Mỹ và châu Âu, đồng thời đạt chuẩn OCOP 4 sao cấp tỉnh từ năm 2019.
Anh Nguyễn Tấn Công, Chủ tịch HĐQT HTX Nông nghiệp và Dịch vụ Nam Yang, cho biết định hướng của HTX là phát triển nông nghiệp bền vững, nâng cao giá trị kinh tế cho nông dân. Hiện đơn vị đã sở hữu nhiều vườn cây đạt chứng nhận hữu cơ và đặt mục tiêu hoàn thiện nhà máy, liên kết sản xuất các sản phẩm chất lượng cao như tiêu, cà phê. Theo anh Công, khi hoàn thành, giá trị sản phẩm có thể tăng 20-30%, đồng thời tạo việc làm ổn định cho các thành viên.
Bệ phóng cho xây dựng nông thôn mới
Để đạt được những kết quả nổi bật, HTX Vinh Phát, HTX Chư A Thai, HTX Nam Yang và các HTX khác trên địa bàn đã nhận được sự hỗ trợ tích cực từ Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh. Thông qua các chương trình hỗ trợ, nhiều HTX nông nghiệp được tiếp cận nguồn vốn ưu đãi 15,7 tỷ đồng từ Quỹ Hỗ trợ HTX Việt Nam và 1,8 tỷ đồng từ Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX của tỉnh, tạo điều kiện đầu tư mở rộng sản xuất, kinh doanh.
Được biết, bên cạnh việc kết nối hỗ trợ nguồn vốn, Liên minh còn thường xuyên phối hợp với các địa phương cung cấp thông tin, hướng dẫn thủ tục thành lập HTX; hỗ trợ chỉnh sửa điều lệ, xây dựng phương án sản xuất kinh doanh phù hợp quy định; đồng thời tổ chức các lớp tuyên truyền về chủ trương, chính sách liên quan đến hoạt động HTX.
Hằng năm, Liên minh HTX tỉnh đều tổ chức các buổi gặp gỡ với HTX và doanh nghiệp để lắng nghe, kịp thời tháo gỡ khó khăn, tạo động lực cho các HTX nông nghiệp phát triển bền vững. Đặc biệt, những sản phẩm tiêu biểu, nhất là các sản phẩm OCOP của HTX nông nghiệp, được lựa chọn tham gia các hoạt động xúc tiến thương mại trong và ngoài tỉnh. Các HTX ở Gia Lai đang hướng tới mô hình phát triển gắn với nâng cao chất lượng, tăng sức cạnh tranh và hình thành chuỗi giá trị cho sản phẩm chủ lực địa phương, đồng thời đóng vai trò cầu nối giữa nông dân và doanh nghiệp.
Mô hình kinh tế hợp tác này tạo nền tảng để nông dân yên tâm sản xuất theo hướng bền vững, cung ứng sản phẩm chất lượng cao, xây dựng thương hiệu nông sản đặc trưng và góp phần thúc đẩy kinh tế – xã hội khu vực nông thôn mới.
Từ những nương ngô bạt ngàn đến những vườn hồ tiêu xanh mướt, Gia Lai đang chứng minh rằng khi HTX phát huy vai trò, nông thôn không chỉ khởi sắc về kinh tế mà còn đổi mới trong cách nghĩ, cách làm và định hướng phát triển lâu dài.
Vũ Hương